پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 457 |
| تعداد مقالات | 3,546 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,140,850 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,326,202 |
نقش تربیتی به‌هم پیوستگی ابعاد روان در بازنمایی و جهت‌دهی رفتار انسان | ||
| پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی | ||
| مقاله 3، دوره 5، شماره 4، دی 1403، صفحه 45-62 اصل مقاله (3.05 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48310/riet.2024.17099.1277 | ||
| نویسنده | ||
| سید احمد رهنمایی* | ||
| دانشیار، گروه علوم تربیتی، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| آموزش‌‌های راهبردی شناختی-رفتاری در قلمروی یک نظام تربیتی، همواره بر ارتباط تنگاتنگ جنبۀ نظری رفتار با جنبۀ عملی آن تأکید می‌‌ورزد. از این‌رو تجزیه و تحلیل رفتار مبتنی بر پیوند ابعاد روان را باید به مثابۀ یکی از کلیدی‌‌ترین مسائل در قلمروی تعلیم و تربیت برشمرد. با مطالعۀ فرایند ظهور رفتار، روشن خواهد شد که در جریان هر رفتار اختیاری که از انسان سر می‌‌زند، ابعاد روان انسان ازجمله سه بُعد بینش، گرایش و کنش، کاملاً با یکدیگر گره خورده و به هم پیوسته‌‌اند. در این راستا، یکی از منسجم‌‌ترین الگوهای رفتارشناسی، الگوی مبتنی بر هِرم چندبُعدی روان انسان است؛ ابعادی که در پیوند استوار با یکدیگر، به رفتار به‌مثابۀ گوهر تربیت، شکل و جهت می‌‌دهند. در پژوهش حاضر افزون‌بر سه بُعد بینش، گرایش و کنش، به ابعاد فرعی‌تری از زیرمجموعۀ ابعاد سه‌‌گانه اشاره شده است؛ ازجمله بُعد فرعی نگرش زیرمجموعۀ بینش، و یا بُعد فرعی انگیزش زیرمجموعۀ گرایش. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری، درصدد است تا ضمن تأکید بر به‌هم پیوستگی ابعاد روان، تأثیر این به‌هم پیوستگی را در جهت‌دهی به رفتار، بررسی کند. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد که به هر میزان ابعاد چهارچوب مزبور، در هر ساحتی از ساحت‌‌های تربیتی، منسجم‌‌تر، منظم‌‌تر و دقیق‌‌تر باشد، گوهر تربیت در آن ساحت نمایان‌‌تر و شکوفاتر خواهد بود و زمینۀ مناسب‌‌تری برای آموزش معارف اسلامی و محتوای تربیتی اسلام فراهم خواهد شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تربیت؛ روان انسان؛ بازنمایی رفتار؛ رویکرد شناختی- رفتاری؛ رفتار انسان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Educational Role of the Interconnection of Psychological Dimensions in Representing and Guiding Human Behavior | ||
| نویسندگان [English] | ||
| S. Ahmad Rahnamaei | ||
| Associate Professor, Department of Educational Sciences, Imam Khomeini Education and Research Institute, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Strategic cognitive-behavioral training within an educational system consistently emphasizes the close relationship between the theoretical and practical aspects of behavior. Consequently, the analysis of behavior based on the interconnection of psychological dimensions should be considered one of the fundamental issues in the field of education. By examining the process of behavioral emergence, it becomes evident that in every voluntary action performed by a human, the psychological dimensions—including insight, inclination, and action—are closely intertwined. In this context, one of the most coherent behavior analysis models is the multidimensional psychological pyramid model. These dimensions, firmly connected, shape and guide behavior as the essence of education. In the present study, in addition to the three dimensions of insight, inclination, and action, subordinate dimensions such as attitude (a subset of insight) and motivation (a subset of inclination) are also explored. This research adopts a qualitative content analysis method grounded in a cognitive-behavioral approach, aiming to investigate the impact of psychological interconnection on guiding behavior. Findings indicate that the more cohesive, organized, and precise these dimensions are within any educational domain, the more apparent and flourishing the essence of education will be, providing a more suitable foundation for imparting Islamic knowledge and pedagogical content in alignment with Islamic teachings. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Education, Human psyche, Behavioral representation, Cognitive-behavioral approach, Human behavior | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آقاجمال خوانسارى، محمد بن حسین (1366). شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم. تحقیق و تصحیح جلال‌الدین حسینی ارموی محدث. تهران: دانشگاه تهران، ج2.
ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة. محقق و مصحّح: مجتبى عراقى. قم: دار سید الشهداء للنشر، ج4.
ابن بابویه، محمد بن على (1362). الخصال. محقق و مصحّح: على‌اکبر غفارى. قم: جامعه مدرسین، ج2.
ابن بابویه، محمد بن على (1398ق). التوحید (للصدوق). محقق و مصحّح: هاشم حسینى. قم: جامعه مدرسین.
ابن شعبه حرّانى، حسن بن على (1363ق). تحف العقول. محقق و مصحح: على‌اکبر غفارى. قم: جامعه مدرسین.
ابن طاووس، على بن موسى (1376). محاسبة النفس. محقق و مصحّح: زین‌الدین بن على شهید ثانى و ابراهیم بن على کفعمى. تهران: مرتضوى.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. محقق و مصحّح: جمال‌الدین میردامادى. بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دارصادر، ج11.
اسلاوین، رابرت ای (1394). روانشناسی تربیتی: نظریه و کاربست. ترجمۀ سید یحیی محمدی. تهران: نشر روان.
خامنه‌‌ای، سید علی (13/07/1390). بیانات در دیدار جمعی از نخبگان و برگزیدگان علمی. قابل دسترس در:
khamenei.ir/speech-content?id=17466
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. محقق و مصحّح: صفوان عدنان داوودى. بیروت- دمشق: دار القلم- الدار الشامیة.
رجایی‌راد، گلناز (16/01/1400). رویکرد شناختی- رفتاری (cbt) چیست؟ قابل دسترس در:
https://varanpsy.org/product
شجاعی، محمدصادق (1388). درآمدی بر روانشناسی تنظیم رفتار. قم: دارالحدیث.
صدرالدین شیرازی، ملاصدرا (1999م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة. بیروت: دار احیاء التراث الغریی، ج8.
طباطبایى، سید محمدحسین (1387 الف). اصول فلسفه و روش رئالیسم. قم: موسسه بوستان کتاب، مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
طباطبایى، سید محمدحسین (1387ب). مجموعه رسائل . قم: موسسه بوستان کتاب، مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
طبرسى، حسن بن فضل (1412ق). مکارم الأخلاق. قم: الشریف الرضی.
طبرسى، فضل بن حسن (1380). الآداب الدینیة للخزانة المعینیة. ترجمه احمد عابدى. قم: زائر.
طوسى، محمد بن حسن (1411ق). مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد. بیروت: مؤسسة فقه الشیعة، ج2.
فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى (1415ق). تفسیر الصافی. محقق و مصحّح: حسین اعلمى. تهران: مکتبۀ الصدر، ج3.
کراجکى، محمد بن على (بى‌تا). گنجینه معارف شیعه إمامیه. مترجم و مصحّح: محمدباقر کمرهاى. تهران: فردوسی، ج1.
کلینى، محمد بن یعقوب (1388). تحفة الأولیاء (ترجمه أصول کافى). مترجم: محمدعلى اردکانى؛ محقق و مصحّح: محمد وفادار مرادى، عبدالهادى مسعودى. قم: دارالحدیث، ج3.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. محقق و مصحّح: على‌اکبر غفارى و محمد آخوندى. تهران: دارالکتب الإسلامیة، ج2.
لیثى واسطى، على بن محمد (1376). عیون الحکم و المواعظ. محقق و مصحّح: حسین حسنى بیرجندى. قم: دارالحدیث.
مارکس، برایان؛ لدلی، دبوراراث؛ هایمبرگ، ریچارد (1393). فرایند بالینی درمان شناختی- رفتاری. ترجمۀ فاطمه شریفی و سعیده پناهی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مازندرانى، محمد صالح بن احمد (1382ق). شرح الکافی- الأصول و الروضة. بی‌نا، ج11، 8.
مایو، گرگوری؛ هادوک، جفری؛ ورپلانکن، باس (1401). روانشناسی نگرش‌‌ها و تغییر نگرش. ترجمۀ لیلی وکیلیان؛ با همکاری یحیی سید محمدی. تهران: ارسباران.
مجلسى، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. تحقیق جمعی از محققان. بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ج2.
مصباح یزدی، محمدتقی (1392). انسان‌شناسی در قرآن. تنظیم و تدوین: محمود فتحعلی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقى (1391). اخلاق در قرآن. تحقیق و نگارش: محمدحسین اسکندری. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج2.
مصطفوى، حسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج6.
نراقی، محمدمهدی (1383ق). جامع السعادات. تصدی نشره و التعلیق علیه و تصحیحه محمد کلانتر؛ قدم له محمدرضا مظفر. قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، ج 1.
ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى (1410ق). مجموعۀ ورّام. قم: مکتبۀ فقیه.
هاشمى خویى، میرزا حبیب‌الله (1400ق). منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة. مترجم: حسن حسن‌زاده آملى و محمدباقر کمرهاى؛ محقق و مصحّح: ابراهیم میانجى. تهران: دارالکتب الاسلامیۀ، ج21.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 136 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 118 |
||