پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 499 |
| تعداد مقالات | 3,878 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,870,943 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,794,262 |
کارکرد بن‌مایه‌های مواجهه با «مرگ» در کتاب فارسی یازدهم متوسطه | ||
| پژوهش در آموزش زبان و ادبیات فارسی | ||
| دوره 5، شماره 4، دی 1403، صفحه 1-24 اصل مقاله (419.08 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48310/rpllp.2025.16925.1156 | ||
| نویسندگان | ||
| هادی دهقانی یزدلی* 1؛ جواد حیدری2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران | ||
| 2کارشناس‌ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه فرهنگیان. تهران. ایران | ||
| چکیده | ||
| اگزیستانسیالیسم، مکتب فکری است که به دغدغه‌های بودن آدمی در جهان هستی می‌پردازد. از مؤلفه‌های اساسی که این افق اندیشگی سعی در تبیین آن دارد، مرگ است. اندیشمندان این رویکرد فکری، مواجهۀ آگاهانۀ انسان با مرگ را در جهان زیستۀ خویش از مهم‌ترین کارکرد آدمی در جهان بیرون و درون او می‌دانند. از آن‌جا که اساس تفکر آدمی در اندیشیدن به جهانِ خود استعاری است، استعاره‌های مفهومی یکی از مهم‌ترین محمل‌هایی است که می‌تواند مؤلفۀ اگزیستانسیالیستی مرگ را در خود جای دهد. پژوهش حاضر نظر به اهمیت نقش کتاب‌های درسی در اندیشۀ دانش‌آموزان نسبت به مقولۀ مرگ، بر اساس رویکرد اندیشگی اگزیستانسیالیسم با روشی توصیفی و تحلیلی‌تفسیری به بررسی استعاره‌های متن درسی می‌پردازد. هدف از این بررسی، تبیین چگونگی کارکرد بن‌مایۀ اگزیستانسیالیستی مرگ در استعاره‌های مفهومی کتاب فارسی یازدهم دورۀ دوم متوسطه است. بر این اساس، در متن‌های گوناگون فارسی یازدهم، چهار استعارۀ مفهومی بنیادین «مرگ، رهایی است»، «مرگ، جاودانگی است»، «مرگ، سفر است» و «مرگ، نابودی است» خود را از میان لایه‌های استعاره‌های مفهومی دیگر آشکار می‌کنند. نظر به یافته‌های یادشده، مؤلفان کتاب فارسی و آموزشگران در یاددهی متن‌های درسی این کتاب باید التفات ویژه‌ای به انتخاب درون‌مایه‌های متن‌ها و راهبردهای تدریس داشته باشند که سویۀ مرگ‌آگاهی، مواجهه و فهم درست آن را کم‌رنگ یا بر آن تأکید می‌کنند. رویکردهای آموزشی چون ساختن‌گرایی که باورهای مختلف را به میدان گفت‌وگو وارزیابی سوق می‌دهد؛ نیز آگاهی، نقد و گفت‌وگوی مؤلفان، آموزشگران و دانش‌آموزان بر این سویه‌ها، راهی است برای پرورش ذهنیت خلاق و در نتیجه زیستنی آگاهانه و شکوفا. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مرگ؛ اگزیستانسیالیسم؛ بن‌مایه؛ کتاب فارسی؛ یازدهم متوسطه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The function of the themes of facing "death" in the 11th high school Persian book | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hadi Dehghani Yazdeli1؛ Javad Heidari2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran. | ||
| 2Master of Persian Language and Literature | ||
| چکیده [English] | ||
| Existentialism is a school of thought that deals with the concerns of being in the universe. One of the first components that this horizon of thinking tries to explain is death. Since the theme of human thinking about one's world is metaphorical, conceptual metaphors are one of the most important tools that can accommodate the existential component of death. The present study based on the position of death in the thought of existentialism and with a descriptive and analytical method, considering the importance of the role of textbooks in the mentality and thought of students, examines the function of the existentialist theme of death in the conceptual metaphors of the eleventh grade Persian textbook. Based on the study of this research, in the various texts of the 11th Farsi textbook, the three basic conceptual metaphors of "death is liberation", "death is immortality", "death is travel" and "death is destruction" are reveal among the metaphorical layers. Based on the findings of the present article, the authors of the Farsi book and the educators in teaching the textbooks of this book should pay special attention to the themes of the textbook that underestimate or emphasize the aspect of death consciousness. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Death, Existentialism, Theme, Farsi book, Eleventh high school | ||
| مراجع | ||
|
استابز (1386). زبانشناسی تربیتی، ترجمۀ سهیلا کاوسینژاد و زهرا زندیمقدم، چاپ دوم، تهران، مدرسه.
اگلند، الی (1392). «مفهوم رانۀ مرگ نزد لاکان»، ترجمۀ شهریار وقفیپور؛ در صنعتی و دیگران؛ مرگ (مقالات فصلنامۀ فلسفی، ادبی، فرهنگی، مایکل ارغنون؛ شماره 26 و 27)، چاپ چهارم، تهران، سازمان اوقاف و امور خیریه، صص 341-377.
امن‌خانی، عیسی و خطاط، نسرین‌دخت (1387). «ادبیات و فلسفه وجودی»، پژوهش زبان‌های خارجی، شماره 45، صص 64-47.
برنجکار، رضا (1387). آشنایی با علوم اسلامی کلام، فلسفه، عرفان، تهران، سمت.
بلاکهام، جان هرولد (1396). شش متفکر اگزیستانسیالیسم، ترجمۀ محسن حکیمی، چاپ دهم، تهران، مرکز.
بیابانی، احمدرضا و طالبیان، یحیی (1391). «بررسی استعاره جهت‌گیرانه و طرح‌واره‌های تصویری در شعر شاملو»، پژوهش‌نامه نقد ادبی، دوره ۱، شمار ۱، صص 126-99.
تولتز، استیو (1396). جزء از کل، ترجمۀ پیمان خاکسار، چاپ بیست و هفتم، تهران، چشمه.
داد، سیما (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ سوم، تهران، مروارید.
زندی، بهمن و دیگران (1395). «تحلیل محتوای شناختی استعاره کارکردی در کتاب های درسی فارسی دوره ابتدایی»، فصلنامه نوآوری های آموزشی، بهار، پیاپی، شماره ۵۷، صص 22-7.
سارتر، ژان پل (1396). هستی و نیستی؛ پدیدهشناسی عالم هستی، ترجمۀ عنایتالله شکیباپور، چاپ ششم، تهران، دنیای کتاب.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (۱۳۹۹). فارسی ۲؛ یازدهم دوره دوم متوسطه، چاپ چهارم، تهران، چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
شوپنهاور، آرتور (1392). در باب حکمت زندگی، ترجمۀ محمد مبشری، چاپ چهارم، تهران، نیلوفر.
شهری، بهمن (1391). «پیوندهای میان استعاره و ایدئولوژی»، فصلنامه نقد ادبی، شماره19، پاییز، صص 76-59.
فلاح، مرتضی (1378). «سه نگاه به مرگ در ادبیات فارسی»، دوفصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ یازدهم، پاییز و تابستان، صص 254-223.
قاسمزاده، حبیبالله (1391). استعاره و شناخت، تهران، کتاب ارجمند.
کاردن، پاتریشیا (1389). لئو تالستوی، ترجمۀ شهرنوش پارسیپور، تهران، نشر ماهی.
کاسر، تیم (1395). بهای سنگین مادیگری، ترجمۀ میلاد سبزهآرا و مصطفی محمدی، تهران، ققنوس.
کریستوا، ژولیا (1398). خودم را میسفرم، (مصاحبۀ ساموئل دوک با ژولیا کریستوا)، ترجمۀ مهسا ثابتدیلمی، تهران، قطره.
کوچش، زلتن (1393). مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره، ترجمۀ شیرین پورابراهیم، تهران، سمت.
کوئیلو، پائولو (1394). اعترافات یک سالک، ترجمۀ دلآرا قهرمان، چاپ هفتم، تهران، گلشن سبز.
گادامر، هانس گئورگ (1392). «تجربۀ مرگ»، ترجمۀ علی ملائکه؛ در صنعتی و دیگران؛ مرگ (مقالات فصلنامۀ فلسفی، ادبی، فرهنگی ارغنون؛ شماره 26 و 27)، چاپ چهارم، تهران، سازمان اوقاف و امور خیریه. صص 435-445.
گلپایگانی، رسول (1389). «گرایش‌های اگزیستانسیال در شعر خیام و حافظ»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه سمنان.
لیکاف، جورج و جانسون، مارک (1396). استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم، ترجمۀ جهانشاه میرزابیگی، تهران، نشر آگاه.
محمدی، محمود و دیگران (1397). «کاربرد نظریه استعاره مفهومی لیکاف در آموزش تفکر خلاق»، فصلنامه روان‌شناسی شناختی، دوره 6، شماره 4، زمستان 1397، صص 64-35.
مطهری، مرتضی (1373). عدل الهی، چاپ هشتم، تهران: صدرا؛ در فلاح، مرتضی (1378)، «سه نگاه به مرگ در ادبیات فارسی». دوفصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ یازدهم، پاییز و تابستان، صص 254-223.
مورتی کریشنا (1393). نگاه در سکوت، ترجمۀ محمدجعفر مصفا، چاپ پنجم، تهران، قطره.
--------- (1394). سکون و حرکت، ترجمۀ محمدجعفر مصفا، چاپ پنجم، تهران، قطره.
---------- (1396). عشق و تنهایی، ترجمۀ محمدجعفر مصفا، چاپ دهم، تهران، قطره.
مورن، ادگار (1394). هویت انسانی، ترجمۀ امیر نیکپی و فائزه محمدی، چاپ چهارم، تهران، قصیدهسرا.
نوروزی داریوش ؛ رضوی، سید عباس (1393)، مبانی طراحی آموزشی، چاپ چهارم، تهران، سمت.
نیکل، تامس (1397). پرسشهای کشنده، ترجمۀ مصطفی ملکیان و جواد حیدری، چاپ دوم، تهران، نگاه معاصر.
وایتهد، آلفرد نورث (1395). تحول دین، ترجمۀ امیر رضایی، تهران، انتشارات آشیان.
هایدگر، مارتین (1398). هستی و زمان، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، چاپ هشتم، تهران، نشر نی.
هنسن، مارک (1399). هنر ظریف رهایی از دغدغهها؛ روشی نو برای خوب زندگیکردن، ترجمۀ میلاد بشیری، چاپ پنجاه و یکم، تهران، ملیکان.
یالوم، اروین د. ( 1396 الف). رواندرمانی اگزیستانسیال، ترجمۀ سپیده حبیب، چاپ نهم، تهران، نشر نی.
---------- (1396ب). خیره به خورشید نگریستن، ترجمۀ اورانوس قطبینژاد آسمانی، چاپ دهم، تهران، قطره.
یونگ، کارل گستاو (1392). روح و زندگی، ترجمۀ لطیف صدقیانی، چاپ دوم، تهران، جامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 223 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 256 |
||