پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 486 |
| تعداد مقالات | 3,785 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,480,152 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,592,248 |
بررسی انتقادی طبیعت‌گرایی روش‌شناختی از منظر تربیت اسلامی | ||
| پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی | ||
| مقاله 6، دوره 6، شماره 3، مهر 1404، صفحه 129-109 اصل مقاله (3.19 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48310/riet.2025.18340.1356 | ||
| نویسنده | ||
| حبیب کارکُن بیرق* | ||
| گروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف این پژوهش بررسی انتقادی طبیعت‌گرایی روش‌شناختی از منظر تربیت اسلامی است. بدین منظور از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. طبیعت‌گرایی بر دو نوع است: 1- طبیعت‌گرایی متافیزیکی یا فلسفی: به این معنا که چیزی فراتر از جهان طبیعی مانند خداوند و روح وجود ندارد. 2- طبیعت‌گرایی روش‌شناختی: به معنای فراهم آوردن چارچوبی است که بتوان براساس آن به پژوهش علمی قوانین طبیعت پرداخت. چنین ادّعا می‌شود که دانشمندان دین‌مدار نیز می‌توانند طبیعت‌گرای روش‌شناختی، ولی خداباور باشند. البته با آشکار شدن پیش‌فرض‌های متافیزیکی طبیعت‌گرایی روش‌شناختی، آن نیز درنهایت به طبیعت‌گرایی فلسفی می‌رسد. در این پژوهش به لحاظ تربیتی استدلال شده که از منظر تربیت توحیدی و نظر به تأثیر تربیتی عادت (به عنوان یک روش مهم تربیتی)، اینکه دانشمندی صرفاً طبیعت‌گرایی روش‌شناختی را روش کار خود قرار دهد، درنهایت به دانشمندی سکولار تبدیل خواهد شد، و با استناد به آیات قرآنی معلوم خواهد شد که چنین نگرشی برخلاف دیدگاه الهی و به دور از سبک زندگی توحیدی است. دیدگاه دینی دانشمند موحد باید تحقیقاتش را به نحو سوگیرانه مثبت و نه منفی، تحت تأثیر قرار دهد، چراکه دانش فارغ از ارزش، تقریباً امری ناممکن است. لذا وی باید در تحقیقات علمی خود از طبیعت‌گرایی به دور باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| طبیعت‌گرایی روش‌شناختی؛ تربیت اسلامی؛ قرآن کریم؛ خداباوران؛ عادت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Critical Examination of Methodological Naturalism from the Perspective of Islamic Education | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Habib Karkon | ||
| Department of Islamic Studies, Farhangian University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The aim of this study is to critically examine methodological naturalism from the perspective of Islamic education. For this purpose, a descriptive–analytical method has been employed. Naturalism is of two types: (1) metaphysical or philosophical naturalism, meaning that nothing exists beyond the natural world, such as God and the soul; and (2) methodological naturalism, meaning the provision of a framework within which scientific research on the laws of nature can be conducted. It is claimed that religious scientists may also adopt methodological naturalism while remaining theists. However, with the unveiling of the metaphysical presuppositions of methodological naturalism, it ultimately leads to philosophical naturalism. From an educational perspective, this study argues that from the viewpoint of monotheistic education, and given the educational impact of habit (as an important pedagogical method), a scientist who adopts methodological naturalism as his exclusive research method will ultimately become a secular scholar. With reference to Qur’anic verses, it is demonstrated that such an outlook contradicts the divine perspective and diverges from a monotheistic way of life. The religious outlook of a monotheistic scientist should positively, rather than negatively, influence his research, since value-free knowledge is nearly impossible. Therefore, he must avoid methodological naturalism in his scientific investigations. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Methodological Naturalism, Islamic Education, Qur’an, Theists, Habit | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
باربور، ایان جی (1392). دین و علم. ترجمه پیروز فطورچی. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
باقری، خسرو (1390). هویّت علم دینی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
باقری، خسرو (1400). فلسفه علم روانشناسی. تهران: سمت.
تمیمی آمدى، عبدالواحد (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم. تصحیح: سید مهدى رجائى. قم: دار الکتاب الاسلامی.
حاتمی، جواد (1397). درباره علمِ شناختی. تهران: امیرکبیر.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1392). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
زرگر، زهرا؛ آزادگان، ابراهیم؛ نبوی، لطف‌الله (1396). اصل بستار علّی فیزیک، حلقه واسط طبیعت‌گرایی روش‌شناختی و طبیعت‌گرایی متافیزیکی. روش‌شناسی علوم انسانی، 23(93)، ص231-255.
شاکرین، حمیدرضا (1401). بررسی انتقادی هم‌پیوندی طبیعت‌گرایی و علم. تحقیقات بنیادین علوم انسانی، ۸(۱)، ص۶۷-۸۶. شه‌گلی، احمد (1392) تاثیر مبانی فلسفی و جهان‌بینی ابن سینا بر طب سینوی. روش‌شناسی علوم انسانی، 19(75-74)، ص119-148.
صدرالدین شیرازی، محمد (1998م). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار الاحیاء لترات العربی، ج2.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج19، 15.
طباطبایی، سید محمدحسین (1422ق). نهایة الحکمة. تصحیح و تعلیق: شیخ عباس‌علی زارعی سبزواری. قم: مؤسسه النشرالاسلامی التابعه لجماعة المدرسین بقم المشرفه.
فایرابند، پل (1373). چگونه باید از جامعه در برابر علم دفاع کرد؟ ترجمه: شاپور اعتماد. ارغنون، شماره1، ص149-160.
فتحی‌زاده، مرتضی (1392). طبیعت‌گرایی علمی و فراطبیعتگرایی دینی. پژوهش‌های علم و دین، 4(8)، ص111-128.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه، ج16، 23، 18.
نریمانی، نیما (1400). طبیعت‌گرایی روش‌شناختی در علم. فلسفه علم، 11(21)، ص251-278.
Buhler, K. (2000). No Good Arguments for Causal Closure. Metaphysica. 21(2), p. 223–236.
Bunnin, N. & Jiyuan, Y. (2004). The Blackwell dictionary of western philosophy. Oxford: Blackwell Publishing.
Chalmers, D.J. (1996). The Conscious Mind (In Search of a Fundamental Theory). Oxford University Press.
Eccles, J.C. (1991). Evolution of the Brain: Creation of the Self. London and New York: Routledge.
Forrest, B. (2000). Methodological Naturalism and Philosophical Naturalism, Clarifying the Connection. Philo, 3(2), p. 7-29.
Gasser, G. (Ed). (2007). How Successful is Naturalism? Germany: Buch Bücher.
Halvorson, H. (2016). Why Methodological Naturalism? In: The Blackwell Companion to Naturalism. James Clark K. (Ed). Oxford: Blackwell Publishing, p. 137-149.
Haught, J.F. (2004). Darwin, design, and divine providence. In: Dembski W.A. & Ruse, M. (Eds). Debating design: From Darwin to DNA. Cambridge: Cambridge University Press, p. 229–245.
Haught, J.F. (2006). Is Nature Enough? Meaning and Truth in the Age of Science. Cambridge: Cambridge University Press.
Horst, S. (2007). Beyond Reduction: Philosophy of Mind and Post-Reductionist Philosophy of Science. Oxford University Press.
Kim, J. (1998). Mind in a Physical World: An Essay on the Mind-Body Problem and Mental Causation. Cambridge (Mass.): MIT Press.
Moser, P.K. & Yandell, D. (2000). Farewell to philosophical naturalism. In: Naturalism (A critical analysis). Lane Craig W. & Moreland, J.P. (eds). New York: Routledge, pp. 1-23.
Murphy, N. (2007). Naturalism and Theism as Competing Traditions. In: How Successful is Naturalism? Gasser, G. (Ed). Germany: Buch Bücher, p. 49-75.
Papineau, D. (2013). Causation Is Macroscopic but Not Irreducible. In: Mental Causation and Ontology. Gibb, S.C., Lowe E.J. & Ingthorsson, R.D. (Eds). Oxford: Oxford University Press, p. 126-152.
Penfield, W. (1975). The Mystery of the Mind. Princeton: Princeton University Press.
Rea, M. (2002). World without Design; the Ontological Consequences of Naturalism. Oxford: Oxford University Press.
Ruse, M. (2001). Methodological Naturalism under Attack. In: Intelligent Design Creationism and Its Critics: Philosophical, Theological, and Scientific Perspectives. Pennock, R.T. (Ed). Cambridge, Massachusetts: MIT Press, p. 363-385.
Ruse, M. (2008). Evolution and Religion: A Dialogue. Lanham, Md: Rowman & Littlefield Publishers.
Stoljar, D. (2010). Physicalism. London and New yourk: Routledge.
Taliaferro, Ch. (2000). Naturalism and the mind. In: Naturalism (A critical analysis). Lane Craig W. & Moreland, J.P. (Eds). New York: Routledge, p. 133-155. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 167 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 12 |
||