پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 388 |
| تعداد مقالات | 3,000 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,267,089 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,656,970 |
روش‌شناسی بیان تاریخ پیامبران و حاکمان در قرآن | ||
| پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی | ||
| مقاله 6، دوره 1، شماره 4، مهر 1400، صفحه 113-130 اصل مقاله (3.87 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/riet.2021.9767.1074 | ||
| نویسنده | ||
| سید جلال نورافشان* | ||
| سطح سه حوزه، مدرسه علمیه شهید صدوقی، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 19 شهریور 1400، تاریخ پذیرش: 26 مهر 1400 | ||
| چکیده | ||
| هدف پژوهش حاضر، روش‌شناسی بیان تاریخ پیامبران و حاکمان در قرآن است. خداوند از روش‌های محتوایی و شکلی فراوانی برای بیان اهداف و اغراض خود در قرآن استفاده کرده که در تحقیق پیش‌رو روش‌های محتوایی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، با نگاه به روش‌های مفهومی خود قرآن، نه روش‌های أخذ شده از دانش‌های دیگر و با روش توصیفی- تحلیلی آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که روش‌های محتوایی به‌کار رفته در قرآن برای بیان سرگذشت پیشینیان به‌ویژه پیامبران و حاکمان، با دیگر علوم به‌خصوص تاریخ بسیار متفاوت است. ریشه‌های این تفاوت و تضاد در روش‌ها را می‌توان در تضاد در اهداف و اغراض قرآن با کتاب‌های دیگر دنبال کرد. دو هدف قرآن از نقل تاریخ عبرت‌‌گیری و هدایت است اما در مقابل، هدف عمده تاریخ‌نگاران، سرگرمی و رضایت حاکمان بوده است. در این رهگذر خداوند در قرآن به تناسب اهداف خود حداقل سه روشِ محوریت‌بخشی به پیامبران و گزینش قطعات مهم سرگذشت حجّت‌‌های الهی در بیان تاریخ، بیان مواجهه پیامبران با مخاطبان و پرداختن به خدمات پیامبران و نپرداختن به اقدامات حاکمان، را به عنوان اصلی‌ترین روش‌های مفهومی قرآن در بیان تاریخ پیامبران و حاکمان به کار برده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ؛ قرآن؛ پیامبران؛ روش مفهومی؛ حاکمان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Methodology of Narrating the History of Prophets and Monarchs in the Qur'an | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Jalal Noorafhan | ||
| Level three, Shahid Sadoughi Theological School, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The purpose of the present study is methodology of narrating the history of prophets and monarchs in the Qur'an. God has applied many conceptual and formal methods to state His aims and intentions in the Qur'an. The present research has focused on the conceptual methods and in this regard, by considering them in the Qur'an, 9 methods derived from other branches of knowledge were reviewed using descriptive analysis of the verses of the Noble Qur'an. The results of the study indicate that the conceptual methods applied in the Qur'an for the narration of the history of the ancestors, especially prophets and monarchs, is different from other branches of science, especially history. The origin of this difference in methods can be traced back to the contradictions between the aims and intentions of the Qur'an and other books. Two main objectives of the Qur'an from the narration of history is for the sake of edification and guidance whereas the major purpose of other historians is the entertainment and satisfaction of monarchs. In this regard, God in line with His aims in the Qur'an, has applied at least 3 basic methods including centralization of prophets and choosing some significant sections of their divine evidences in narrating history, stating prophets' approach to the audience, and dealing with prophets' services not the measures of monarchs. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| History, Qur'an, Prophets, Conceptual Method, Monarchs | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه. سید رضی؛ ترجمه محمد دشتی. قم: انتشارات امیرالمؤمنین، 1379.
ابن اثیر (1385). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار الصادر، ج1.
ابن فارس، احمد (1404ق). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی، ج5.
ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو (1419ق). تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر). بیروت: دار الکتب العلمیة منشورات محمدعلی بیضون، ج3.
ابن بابویه، محمد بن علی (1385). علل الشرائع. قم: کتاب‌فروشی داوری، ج1.
ابی یعقوب، احمد (1371). تاریخ یعقوبی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم.
امینی، ابراهیم بن میرجلال الدین (1383). فتوحات شاهی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
انوری، حسن (1382). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: انتشارات سخن، چاپ دوم، ج4.
آصفی، محمدمهدی (1385). در آینه وحی. قم: مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج7.
آئینه وند، صادق (1383). تاریخ اسلام. قم: دفتر نشر معارف، چاپ سوم.
بحرانی، سید هاشم (1374). البرهان فی تفسیر القرآن. قم: موسسه بعثه، ج1.
بستانی، محمود (1392). پژوهشی در جلوه‌های هنری داستان‌های قرآن. ترجمه موسی دانش. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ چهارم، ج1.
بسطامی، محمد طاهر بن حسن (1386). فتوحات فریدونیه. تهران: نشر نقطه.
بلاذری، احمد بن یحیی (1988ق). فتوح البلدان. بیروت: دار و مکتبه الهلال.
جعفریان، رسول (1392). سیره رسول خدا. قم: انتشارات دلیل ما، چاپ دهم.
جمعی از نویسندگان (1392). کلیات تبلیغ تربیت‌گرا با تکیه بر آیات و روایات. تهران: پژوهشکده باقرالعلوم(ع)، ج 1.
جوادی آملی، عبدالله (1395). تفسیر تسنیم. قم: نشر اسراء، چاپ دوازدهم، ج 1.
جوهری، ابی نصر اسماعیل بن حماد (بیتا). الصحاح. بیروت: دارالعلم للملایین.
حلبی شافعی، ابوالفرج (1427ق). السیره الحلبیه. بیروت: دارالکتب العلمیه، چاپ دوم.
داعی الاسلام، سید محمد (1364). فرهنگ نظام. بی‌‌جا: نشر حیدری، چاپ دوم، ج ۳.
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه دهخدا. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ج3.
دینوی، احمد بن داود (1371). اخبار الطوال. تهران: نشر نی، چاپ چهارم.
راوندی، قطب‌الدین سعید بن هبه‌الله (1409ق). قصص الأنبیاء علیهم‌السلام. مشهد: مرکز پژوهش‌های اسلامی.
سبحانی، جعفر (بیتا). منشور جاوید. قم: موسسه امام صادق(ع)، ج1.
سبزواری نجفی، محمد بن حبیب‌الله (1419ق). إرشاد الأذهان إلی تفسیر القرآن. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
شاپوری، سعید (1384). جلوه‌ی دراماتیک قرآن کریم. تهران: سوره مهر.
شبر، سید عبدالله (1414ق). تفسیر القرآن الکریم. قم: دارالهجره، چاپ سوم.
شریفانی، محمد (1382). تحلیل قصص. تهران: مهر امیرالمؤمنین.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو، چاپ سوم، ج4.
طبرسی، فضل بن حسن (1377). تفسیر جوامع الجامع. تهران: انتشارات دانشگاه تهران؛ مدیریت حوزه علمیه قم، ج2.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1362). تاریخ الرسل و الملوک. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: انتشارات اساطیر، چاپ دوم، ج2.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1412ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفه، ج9،16.
طوسی، محمد بن حسن (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج4.
طیب، سید عبدالحسین (1378). الطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات اسلام، چاپ دوم.
معافری مصری، عبدالملک بن هشام (1430ق). السیره النبویه. بیروت: دارالمعرفه.
فروردین، عزیزه (1383). زیباشناسی هنری در داستان‌های قرآن. تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
فیض کاشانی، ملامحسن (1415ق). تفسیر الصافی. تهران: انتشارات صدر، چاپ دوم، ج 2.
فیض کاشانی، ملامحسن (1418ق). الأصفی فی تفسیر القرآن. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ج1.
قرشی، سید علی اکبر (1377). تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت، چاپ سوم، ج 3.
قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج6.
قمی، علی بن ابراهیم (1404ق). تفسیر قمی. قم: دار الکتاب، چاپ سوم، ج 1.
مخنف، لوط بن یحیی بن (1380). مقتل الحسین علیه السلام. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ج 12-13.
مسعودی، ابی الحسن علی بن الحسین (1409ق). مروج الذهب و معادن الجوهر. قم: موسسه الهجره، چاپ دوم، ج1.
مشرح، محمد ناجی (1393). جلوه‌های هنری در قصه‌های قرآنی. ترجمه راضیه کارگر. قم: مدرسه اسلامی هنر.
مطهری، مرتضی (1368). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا، ج2.
مغنیه، محمدجواد (1424ق). التفسیر الکاشف. قم: دارالکتاب الاسلامی، ج 5.
مهدوی، سید سعید (1381). قصه و نکات تربیتی آن در قرآن. قم: موسسه بوستان کتاب.
واقدی، محمد بن عمر (1409ق). المغازی. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ سوم.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 243 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 190 |
||